万吉：信仰自由

阿舒拉节（伊斯兰历新年第十日）对什叶派信徒来说是一个神圣的日子。它提醒穆斯林有关先知穆罕默德孙子赛迪纳胡先（Saidina Husin）在伊拉克卡尔巴拉（Iraq Karbala）遭杀害的黑暗历史。

自此，世界各地的什叶派社群每年都在伊斯兰新年第十日举行纪念活动，哀悼赛迪纳胡先，谴责杀害赛迪纳的凶手雅兹（Yazid bin Muawiyyah）。

少数教派信徒受打压

这样的庆典不仅在国外，马来西亚也有。由于全国伊斯兰法规委员会把什叶派列为异端邪说，因此国内的什叶派并不能公开举行有关活动，他们只能私下及低调地进行。

今年的阿舒拉节，他们像往年一样庆祝。虽然在室内，却遭到雪兰莪伊斯兰局的检举。在行动中，当局也逮捕一名伊朗妇女，进而引起伊朗政府的关注。

我想，像泰国这样的佛教国家并不会阻止穆斯林集体祈祷。然而，有时我想像，如果这个佛教国家禁止穆斯林进行集体祈祷，马来西亚穆斯林会有怎样的反应。

据我所知，欧洲国家不会干涉人民的宗教信仰。然而，有时我也会想像，如果一个基督徒居多的国家，禁止逊尼派穆斯林在阿舒拉节当天斋戒的话，穆斯林又会有什么反应。

我很难想像，如果像伊朗这个以什叶派居多的国家，不允许逊尼派穆斯林自由地实践他们的信仰，以逊尼派为主的马来西亚穆斯林的态度会如何。试想，水火不相容的什叶派与沙拉菲（Salafi）派（玻璃市宗教司就是属于沙拉菲派的），突然出现阻止沙拉菲派信徒，并表明如果要祈祷，即使不依据什叶派方式，至少不可以是沙拉菲派方式。

须了解阿舒拉节集体祈祷和禁食，只是伊斯兰条规下的行为（sunat）。因此，伊斯兰学者认为，可做可不做，做了有善报，不做也没罪过。在沙拉菲派而言，这也不是必须的。同样的，不是属于沙拉菲派，并不意味著已脱离了伊斯兰。

但是，相信很多人跟我同感，上述的想像如果真的发生，肯定会听到一些宗教人士说伊斯兰在这些国家受到威胁，甚至指伊斯兰受到侮辱和践踏。

如果我们回看在马来西亚发生的情况，逊尼派穆斯林主导的政府，否决了什叶派的信仰自由。不仅什叶派，甚至沙拉菲派（也被一些人称为瓦哈比派）的穆斯林对一些州属（如柔佛和雪兰莪）阻止这些教派主要人物，如玻州宗教司阿斯里和罗再米博士（Dr. Rozaimi Ramle）在这些州属进行宗教讲座，深感不满。

许多亲灵修之道（Tarekat）和苏菲（Sufi）教派的穆斯林也有同样的感受，当他们教派的一些领导人，如埃及的奥马哈欣博士，不被允许在被视为瓦哈比州的玻璃市发表宗教演说。

伊斯兰哈里发王朝第二任统治者赛地纳奥玛（Saidina Omar）曾说：“当您以独立与自由状况降临到这世间时，为何却要成为人类的奴隶？”

虽然这是来自伊斯兰名人的名句，但在伊斯兰学者中却少有谈到自由的。不是完全没有， 但如果有的话， 也只是很少。那些曾论述自由的伊斯兰学者包括塔希尔‧伊本‧阿什尔（TahirIbn Asyur），近代的则有赛阿都拉巴雅（Shaykh Abdullah bin Bayyah）。

在伊斯兰的历史，统治的王朝往往受约束于某教派。一旦如此，政府就会打压不同的教派。例如，12世纪的伊斯兰著名学者伊本贾夫齐（al-Imam IbnJawzi）曾指出，在阿拔斯王朝的苏丹阿瓦锡（al-Watsiq）统治期间，一名伊斯兰学者阿末纳斯尔（Imam Ahmad binNasr）也是著名伊斯兰学者阿末汉巴尔（imam Ahmad bin Hanbal）好友就因多番批评当权者的教派而遭处死。

这历史事实表明，在哈里发时代，宗教的言论自由几乎不存在。如果有的话，也只有极少空间，如在哈里发哈伦阿拉昔（Harun al-Rashid）时代，哈里发阿玛末（al-Makmun）和其他人的时代。

自由竞争提升素质

总结而言，我一直坚信，如果自由环境下拥有良好的竞争，将会为人类带来巨大的好处。想像一下，如果槟城政府不允许自由贩卖扁担饭，只允许一家垄断，消费者将没有其他更好或更廉价的选择。反之，允许自由贩卖，肯定的各个商家都会拿出看家本领，确保所卖的扁担饭是最好吃的，即使不是，也确保价格是便宜的。在这样的情况下，得利的肯定是消费者。

我认为，如果允许伊斯兰所有教派以论述来竞争，不受当局的干扰，这将可提升我国伊斯兰素质──穆斯林将不是盲从的信仰，而是有理念、论述的信仰。

作为一个自信逊尼派才是最接近真理的信徒，不应害怕其他教派如什叶派的存在，更不必指责他们是异端邪说，因为《可兰经》就言：虚妄终将会消灭。我想，这也是什叶派应思考的。

《信仰自由》（Kebebasan Berkepercayaan）原文：

Kehadiran 10 Muharram merupakan tarikh suci bagi penganut fahaman Syiah di dunia. Ia mengingatkan sejarah hitam – pembunuhan terhadap cucu Nabi yang bernama Saidina Husin di Karbala, Iraq.

Sejak kejadian pembunuhan tersebut, masyarakat Syiah di seluruh dunia akan menyambut ulangtahun memperingati kematian itu pada tiap-tiap tahun. Mereka meratap kematian Saidina Hussin, dan mereka mencela Yazid bin Muawiyyah yang merupakan pembunuh cucunda Nabi saw.

Sambutan ini bukan sekadar berlaku di negara luar, tetapi juga berlaku di Malaysia. Memandangkan Majlis Fatwa Kebangsaan telah memfatwakan Syiah sebagai sesat, menyebabkan penganut Syiah di Malaysia tidak mendapat kebebasan untuk menyambut ulangtahun kematian Saidina Husin ini. Dengan itu, mereka mengadakan sambutan itu secara diam-diam dan sembunyi-sembunyi sahaja.

Baru-baru ini, mereka mengadakan sambutan seperti biasa. Walaupun di tempat yang tertutup, mereka diserbu oleh Jabatan Agama Islam Selangor. Semasa serbuan dijalankan, terdapat seorang wanita Iran turut sama ditangkap – lantas isu ini mendapat perhatian dari kerajaan Iran.

Institusi Islam di Malaysia

Saya kira, negara Buddha seperti Thailand tidak akan menghalang muslim daripada menunaikan solat Jemaah. Namun, kadang-kadang saya berfikir, apa sikap muslim di Malaysia, andai negara Buddha itu menghalang kebebasan untuk muslim menunaikan solat Jemaah.

Saya pernah diberitahu, negara Eropah tidak mengganggu kepercayaan agama dan mazhab rakyatnya. Namun, jarang-jarang sekali pula saya berfikir, apa sikap kita, andai negara yang majoriti rakyatnya beragama Kristian itu menghalang kebebasan kepada muslim Sunni untuk berpuasa sunat “asyura” (berpuasa pada 10 Muharam).

Hampir saya tidak terfikir, apa sikap orang Sunni di Malaysia, andai negara majoriti rakyatnya bermazhab Syiah seperti Iran tidak memberikan kebebasan kepada orang Sunni untuk mengamalkan fahaman mereka. Syiah yang amat anti Salafi (Salafi adalah salah satu aliran Islam di Malaysia seperti yang diamalkan Mufti Perlis. Aliran Salafi menolak Syiah.), tiba-tiba menghalang kewujudan orang-orang aliran Salafi. Andai mahu tunaikan solat, kalau tidak cara Syiah pun, asalkan dalam versi bukan Salafi.

Harus dijelaskan bahawa solat jemaah dan puasa Asyura – dua amalan ini hukumnya sunat sahaja. Kata ulama fiqh, buat dapat pahala; kalau tidak buat, tidak jadi dosa pun. Menganut aliran Salafi pula, bukan suatu yang mesti. Tidak menjadi Salafi, tidak bermakna sudah terkeluar dari Islam.

Walau bagaimana pun, saya percaya ramai berkongsi rasa dengan saya bahawa kejadian yang diandaikan di atas tadi - jika benar-benar terjadi, pasti akan kedengaran ceramah daripada agamawan mengatakan Islam sudah terancam di sana. Kononnya, Islam dihina dan dipijak di sana.

Kalau kita tengok apa yang terjadi di Malaysia pula, orang Sunni yang mendominasi kerajaan, telah menafikan kebebasan orang Syiah mengamalkan fahaman mereka. Bukan sekadar Syiah, malah penganut fahaman Salafi (turut digelar oleh sebilangan pihak sebagai Wahhabi) amat tidak berpuas hati dengan beberapa negeri (seperti Johor dan Selangor) yang menghalang tokoh besar seperti Dr.MAZA (Mohd Asri Zainul Abidin) dan Dr.RORA (Rozaimi Ramle) dari berceramah agama.

Keadaan yang hampir sama juga berlaku pada mereka yang pro-amalan Tarekat dan Sufi yang ramai dari aliran Asyairah - apabila ada beberapa orang tokoh mereka seperti Syaikh Dr Umar Hashim dari Mesir yang tidak dibenarkan untuk berceramah agama di negeri Perlis yang ramai labelkan sebagai negeri Wahhabi. 

Kebebasan

Saidina Omar pernah berkata, "Mengapa kamu mengabdikan diri kepada manusia, sedangkan kamu dilahirkan dalam keadaan merdeka – bebas?"

Walaupun ungkapan ini datang dari tokoh besar Islam, tetapi wacana kebebasan agak senja dalam kalangan ulama Islam. Bukan tidak ada. Jika ada pun, agak sedikit. Antara ulama yang pernah menghuraikan perkara ini adalah Tahir Ibn Asyur. Ulama yang terdekat dengan kita seperti, Syaikh Abdullah bin Bayyah.

Dalam sejarah orang Islam, kerajaan yang memerintah terikat dengan aliran sesuatu mazhab. Apabila sudah terikat, kerajaan akan menekan aliran yang berbeza. Contohnya, al-Imam Ibn Jawzi pernah mencatatkan bahawa terdapat seorang ulama bernama Imam Ahmad bin Nasr yang merupakan kawan baik kepada imam Ahmad bin Hanbal dahulu. Dia telah dibunuh oleh oleh pemerintahan yang bernama al-Wasiq. Dia dibunuh hanya kerana dia banyak mengkritik aliran muktazilah yang merupakan mazhab pegangan kerajaan ketika itu.

Fakta sejarah yang dinukilkan oleh Ibn Jawzi ini menampilkan kepada kita bahawa kebebasan memberi pandangan agama hampir tidak wujud dalam era pemerintahan khalifah terdahulu. Jika wujud pun, hanya sedikit sahaja, seperti era Khalifah Harun al-Rashid, Khalifah al-Makmun dan sebagainya.

Penutup

Saya selalu percaya, kebebasan jika dihadapi dengan persaingan sihat, ia akan melahirkan banyak keuntungan kepada manusia. 

Bayangkan andai kerajaan Pulau Pinang tidak memberikan kebebasan menjual nasi kandar – hanya sebuah kedai sahaja yang dibenarkan. Pembeli tidak mendapat pilihan untuk mendapat nasi kandar yang lain - yang mungkin lebih sedap dan mungkin lebih murah.

Dengan sebab itu, apabila kerajaan Pulau Pinang memberikan kebebasan berniaga nasi kandar, sudah pasti setiap peniaga nasi kandar akan berusaha hendak memastikan kedainya menjadi pilihan. Makanya masing-masing mereka akan memastikan nasi kandar yang dijual adalah yang paling sedap. Paling tidak pun, akan dijual dengan harga yang murah. 

Jika keadaan ini berlaku, sudah pasti yang untung itu adalah pembeli.

Saya kira, semua aliran pemikiran dan mazhab, jika tidak diganggu dengan undang-undang, malahan dibiarkan bergerak secara persaingan hujah, ia boleh melahirkan kualiti beragama di Malaysia - beragama bukan sekadar ikut-ikut, tetapi beragama secara kefahaman dan penghujahan. 

Sebagai penganut Sunni yang berkeyakinan penuh bahawa Sunni sebagai fahaman yang paling benar, tidak wajar mereka merasa takut dengan kewujudan fahaman seperti Syiah. Apatah lagi, mereka menuduh Syiah sebagai sesat. Ini kerana, al-Quran pernah menyatakan: “Kebatilan pasti akan hancur.” (Surah al-Isra’ 17:81). Saya kira, perkara yang sama perlu difikirkan oleh penganut Syiah.

• 万吉