每一年逢圣诞节时,马来西亚的穆斯林都要为“是否能祝贺基督教友人圣诞节快乐”而争议不休。这种论战不仅发生在穆斯林底层,也在伊斯兰学者之间;不仅在马来西亚,整个穆斯林世界都面对此争议。
世代以来, 马来西亚伊斯兰宗教师,发出教令(fatwa)指祝贺圣诞节是非法的。更可怕的是,他们说,这可动摇穆斯林的信仰。换句话说,如果穆斯林在圣诞节祝贺基督徒,他们可能会被视为脱离了伊斯兰。这种论战的发生是因为《可兰经》和《圣训》中没有清晰的明文规定。因此,穆斯林学者就根据各自的观点和意见裁决。
然而,近年阿拉伯国家的许多穆斯林学者,或受全球化影响的人,采取了不同的立场。这情况也在马来西亚出现。
尊重非穆斯林
在一些阿拉伯国家,穆斯林和基督徒之间的互动和良好关系,多少也影响了穆斯林学者的裁决结果,特别是在基督徒比率相对高的国家。这种情况有异于一些没有非穆斯林的阿拉伯国家,如沙地阿拉伯。为此,他们仍然保持禁止穆斯林庆祝圣诞节的观点。
除了马来西亚全国伊斯兰裁决理事会,埃及伊斯兰裁决理事会和当代埃及学者尤索阿卡拉达维(Yusuf al-Qaradawi)也发出教令,允许穆斯林向基督徒祝贺圣诞节快乐。
为了反驳禁止祝贺一派的观点,他们认为伊斯兰是呼吁人们,跨越宗教和国家界限而相互尊重的宗教。这种态度是基于《可兰经》指出,有人以祝词祝福你们的时候,你们当以更好的贺词祝福他,或以同样的贺词回复他。他们还引用经文说,阿拉从不禁止穆斯林对不攻击伊斯兰的非穆斯林友好和公平,甚至还指示穆斯林友好对待这些非穆斯林。
同样,在《圣训》里也记录先知对非穆斯林的态度,当犹太人的丧队经过时,先知站起来给予尊重。当时,先知友人问,先知何须如此?先知回答说:他不也是人吗?
并非全是敌人
他们进一步指出,禁止祝贺圣诞节的教令,其实源自不明确的出处。禁令一派的论点:首先,禁令一派引用先知友人曾问先知的故事。这位友人想在一个名叫Buwanah的地方屠杀祭品。他向先知询问。先知说,他可以在当地屠杀祭品,条件是这不是为了供奉给非穆斯林神明的,同时也不是为了庆祝非穆斯林的节庆。
在回应这一论点时,圣训里禁令的脉络是,如果有关穆斯林相信基督教,就如基督徒所相信的一样。但是,如果穆斯林内心不是如此,而只是表达相互尊重,那么圣训中禁令就不包含此。
其次,那些禁止祝贺的一派,也引用伊斯兰哈理发王朝第二任统治者赛地纳奥玛(Saidina Omar)的说法,要求穆斯林避开阿拉敌人的庆典。
为了反驳这论点,其解释是,伊斯兰的来源是上苍的启示,即《可兰经》和《圣训》。即使有关禁令来自赛地纳奥马,充其量也不过是一名友人的言论,无法与神的启示同等。
因此, 它不能成为禁令的绝对论据。此外,并非所有非穆斯林都是阿拉的敌人。这是因为在可兰经中叙述的“阿拉的敌人”,所指的是攻击伊斯兰,以及把穆斯林驱逐出其国家的人。
没有明确禁令
第三, 禁止祝贺圣诞节的群体认为,祝贺意味著承认基督教的教义,即耶稣是上帝的儿子。因此,他们认为,这等同于间接承认,相对于伊斯兰教,基督教才是真理。要反驳这一论点,我们需要意识到圣诞节的祝贺,并不意味内心就承认基督教信仰,即耶稣是上帝儿子,反而这仅是一种互相尊重及打造友好氛围的举动。
总结而言,禁止穆斯林祝贺他人圣诞节快乐,仅是一些伊斯兰学者的看法,而不是源自《可兰经》及《圣训》。因为后两者里不曾有明确的禁令。
此外,生活在穆斯林为主的圈子之伊斯兰学者,倾向于禁止穆斯林祝贺基督教徒圣诞节快乐,反之受全球化影响或与非穆斯林有交往的伊斯兰学者则有所不同,他们并不禁止穆斯林祝贺基督徒圣诞节快乐。
《禁祝圣诞快乐?》(Haramkah Ucapan Merry Krismas?)原文:
Saban tahun apabila menjelang hari Krismas, umat Islam di Malaysia akan berpolemik: apakah boleh mengucapkan Selamat Hari Natal kepada rakan-rakan Kristian? Polemik ini bukan sekadar berlaku dalam kalangan muslim bawahan, malah berlaku dalam kalangan ilmuwan Islam; bukan sekadar berlaku di Malaysia, malahan di seluruh dunia Islam.
Sejak turun-temurun ulama Malaysia memfatwakan bahawa mengucap selamat hari natal adalah haram. Lebih dahsyat lagi, mereka menyatakan bahawa ia boleh merosakkan akidah. Maknanya, muslim boleh terkeluar dari Islam andainya mengucapkan selamat hari Natal kepada warga Kristian.
Polemik ini berlaku lantaran tiada peruntukan yang jelas dalam al-Quran dan Hadis. Justeru itu, para ilmuwan memfatwakan sebegitu berdasarkan pandangan dan pendapat mereka sahaja.
Realiti
Namun demikian, kebelakangan ini, ramai ilmuwan Islam di Negara Arab, atau mereka yang sudah terkesan dengan globalisasi mengambil pendekatan yang berbeza dari kalangan ilmuwan Islam yang mengharamkan. Keadaan ini juga berlaku dalam kalangan ilmuwan Islam di Malaysia.
Faktor pergaulan dan hubungan baik antara muslim dengan penganut Kristian di beberapa buah negara Arab, sedikit sebanyak mempengaruhi keputusan fatwa ilmuwan Muslim, terutamanya di negara yang mana nisbah orang Kristian agak tinggi. Keadaan ini berbeza dengan negara Arab yang tiada orang bukan Islam seperti Saudi. Lantaran daripada itu, mereka masih kekal dengan pandangan melarang muslim dari mengucapkan selamat hari Natal.
Selain Majlis Fatwa Kebangsaan Malaysia, Majlis Fatwa Mesir dan seorang ulama kontemporari dari Mesir, Yusuf al-Qaradawi antara yang pernah memfatwakan keizinan muslim mengucapkan selamat hari Natal kepada warga Kristian.
Saling Menghormati
Bagi membantah pandangan yang melarang, mereka berhujah bahawa Islam adalah agama yang menyeru manusia agar hidup saling hormat-menghormati sesama manusia merentasi anutan agama dan bangsa.
Sikap ini diambil dengan merujuk kepada ayat al-Quran yang menyatakan bahawa Allah menyuruh agar sesuatu ucapan itu perlu diberikan dengan baik, dan apabila membalas sesuatu ucapan, hendaklah dibalas dengan yang lebih baik dari apa yang diucapkan kepadanya. (Surah al-Nisaˇ 4 : 86)
Mereka turut berhujah dengan ayat al-Quran bahawa Allah tidak pernah melarang untuk muslim melakukan kebaikan dan keadilan kepada non-muslim yang tidak menyerang agama Islam, malahan menyuruh agar muslim bertindak baik kepada non-muslim tersebut. (Surah a-Mumtahanah 60 : 8).
Juga dengan sikap Nabi saw yang berdiri memberi penghormatan ketika satu jenazah orang Yahudi lalu di hadapan Baginda. Ketika itu, seorang sahabat bertanya, apakah patut Nabi bertindak sebegitu? Nabi menjawab dengan menyatakan, ¨Bukankah dia seorang manusia?〃 (al-Bukhari, Hadis no: 1312).
Larangan tidak jelas
Mereka menjelaskan lagi bahawa pandangan yang melarang mengucapkan selamat hari Natal itu sebenarnya merujuk kepada sesuatu yang tidak jelas. Antara hujahnya adalah seperti berikut:
Pertama, golongan yang melarang itu merujuk kepada satu kisah bahawa seorang sahabat telah bertanya kepada Nabi saw. Sahabat itu mahu menyembelih korban di suatu tempat bernama Buwanah. Dia bertanya kepada Nabi tentang hal itu. Nabi menyatakan bahawa dia boleh menyembelih korban dengan syarat, ia bukan untuk tujuan dipersembahkan kepada Tuhan sembahan orang bukan Islam, dan bukan untuk merayakan perayaan agama non-muslim. (Abu Daud, Hadis no: 3313)
Bagi menjawab hujah ini, dijelaskan bahawa larangan Hadis ini adalah dalam kerangka jika muslim itu percaya bahawa agama kristian sebagai benar sepertimana dipercayai benar oleh orang Kristian. Tetapi, jika hati muslim itu tidak ada kepercayaan tersebut, tetapi sekadar berucap sebagai tanda saling hormat-menghormati, maka ia tidak termasuk dalam larangan Hadis ini.
Kedua, golongan yang melarang merujuk perkataan Saidina Omar yang meminta agar muslim hindari dari perayaan musuh-musuh Allah. (Baihaqi, Hadis no: 18862)
Bagi menjawab hujah ini, dijelaskan bahawa sumber Islam adalah wahyu dari Tuhan, iaitu al-Quran dan Hadis. Adapun larangan ini datang dari Saidina Omar, tidak lebih sebagai kenyataan seorang sahabat yang kata-katanya tidak setahap wahyu.
Dengan demikian, ia tidak boleh dijadikan sandaran pengharaman secara mutlak. Tambahan pula, bukan semua non-muslim adalah musuh Allah. Ini kerana, maksud ¨musuh Allah〃 yang diceritakan dalam al-Quran adalah sesiapa sahaja yang menyerang agama Islam, dan berusaha untuk mengeluarkan muslim dari negara mereka. (Surah al-Mumtahanah 60 : 8)
Ketiga, golongan yang melarang itu berhujah bahawa ucapan itu memberi maksud mengiktiraf kandungan agama Kristian, iaitu Nabi Isa sebagai anak Tuhan. Dengan itu, mereka (yang melarang) menganggap bahawa ia menampilkan agama Islam tidak benar berbanding Kristian, secara tidak langsung.
Untuk menyanggah hujah ini, perlu kita sedar bahawa ucapan ¨selamat hari Natal〃 tidak semestinya mengakui dalam hati bahawa Isa sebagai anak Tuhan seperti dalam kepercayaan Kristian. Ia sekadar salam yang dihulurkan untuk menghormati dan mewujudkan suasana yang harmoni.
Penutup
Dari tulisan ini, dapat disimpulkan seperti berikut:
Pertama, polemik berkenaan larangan muslim dari mengucapkan selamat hari Natal adalah sekadar pendapat ilmuwan Islam sahaja, bukan bersumberkan al-Quran dan Hadis. Ini kerana, perkara ini tidak pernah disebut dalam dua teks Islam itu secara jelas.
Kedua, golongan ilmuwan Islam yang berada dalam lingkungan muslim majoriti agak cenderung melarang muslim dari mengucapkan selamat hari Natal. Berbeza untuk ilmuwan Islam yang terkesan dengan arus globalisasi, atau mereka yang bercampur-gaul dengan non-muslim, mereka berpendapat bahawa mengucapkan selamat hari Natal tidak dilarang.